Cuộc sống ngày nay như một cơn lốc, quây cuồng, xô bồ, cuốn hút mọi người vào guồng máy đầy những ám ảnh lo âu, sợ hãi, khiến người ta ngày càng dễ chơi vơi, lạc lỏng, đôi lúc cảm thấy tinh thần và thân xác rã rời. Những lúc nầy người dân - đặc biệt dân đô thị - muốn hòa mình vào thiên nhiên để giải tỏa mỏi mệt. Thành phố càng phát triển, không gian càng chật hẹp, thiếu đi cảnh quan tự nhiên như cây cối, hồ ao, thác nước... Tìm đâu ra một không gian xanh mát lý tưởng để thư giãn trong các ngôi nhà phố chật hẹp? May mắn thay cho những ai sở hữu một khu vườn rộng rãi với cây cối xanh mát vây quanh. Ở đấy họ được tận hưởng bầu không khí trong lành và mát mẻ tránh xa được sự ồn ào bên ngoài. Bởi thế, ngày nay các sân vườn nhà ở đô thị, ngoài việc trồng các loại cây xanh, các nhà thiết kế có khuynh hướng bố trí thêm hồ nước vừa để trang trí, vừa làm mát, vừa lợi cho sức khỏe của những người sống quanh nhà.
Nước điều hòa không khí khu vườn, tạo độ ẩm vào mùa đông và giảm cái nóng nực mùa hè. Hệ sinh thái dưới nước đa dạng các loài động thực vật sinh động, tràn đầy sức sống. Theo phong thủy nước mang lại sự thịnh vượng và giàu sang. Một hồ nước có nước chảy hướng vào trong nhà được xem như mang tài lộc và may mắn. Đối với đời sống tinh thần, nước có thể mang lại sự bình yên và thanh thản tâm hồn.



Tiểu cảnh hồ nước được sử dụng nhiều trong các mẫu thiết kế sân vườn. Ở châu Âu, hồ nước luôn tồn tại ở dạng động. Thác nước là biểu tượng của sự phồn vinh, thường thiết kế cho các gia đình giàu có, các trung tâm sinh hoạt cộng đồng như trung tâm thương mại, hội nghị, quảng trường… có đông người đến tham quan và chiêm ngưỡng. Hồ nước hình thức rất đa dạng, đặc điểm nổi bật theo phong cách này là yếu tố con người được thể hiện rất rõ - “mạnh mẽ, thẳng thắn, rõ ràng.” Từ hình dạng hồ nước, thảm cỏ, bồn hoa, chậu cảnh đến ghế đá tượng trang trí… tất cả đều thể hiện rõ sự tác động của con người. Phong cách này vừa đem lại sự hiện đại, phóng khoáng, vừa toát nên sự sang trọng, lịch thiệp.
Phong cách sân vườn Á đông, cách trang trí có nhiều điểm khác với Tây phương. Những mấu tiểu cảnh hồ nước Nhật Bản, Trung Quốc thường là hồ tĩnh. Người đông phương đánh giá cao những yếu tố phong thủy khi thiết kế sân vườn. Hồ nước trong khu vườn Nhật là những tuyệt tác của nghệ nhân, tập hợp các vật thể thiên nhiên được thu nhỏ và sắp xếp một cách ngăn nắp, làm hồ nước có vẻ đẹp dịu dàng đến lạ.
Phong cách thiết kế sân vườn tái hiện những hình ảnh như chum nước, ao cá, v.v... theo kiểu đồng quê Việt Nam dành cho người yêu thích sự đơn giản, bình yên. Ao cá có thể kết hợp thả sen, súng, đường dạo bao quanh ao với những mẫu vật thiên nhiên như cây cỏ, các vật liệu liệu gần gũi như gỗ, tre, nứa, gạch đá, sỏi… không quá cầu kỳ, nhẵn nhụi mà thể hiện được sự thô mộc, được sắp xếp khéo léo, tạo nên một bố cục hài hòa.

Thiết kế hồ nước hiện nay có xu hướng về thiên nhiên với bố cục ngẫu hứng, tạo cảm giác tĩnh lặng, bình yên. Hồ nước thu nhỏ thiên nhiên, tô điểm cho khu vườn nét nghệ thuật và quyến rũ riêng của nó. Thêm một chút hương sắc rực rỡ của hoa, một chút lay động, mơn man của gió cũng đủ để tạo nên nét đẹp yên ả, trầm lắng. Một bể cá tự tạo với những con cá tung tăng bơi lội, một hòn giả sơn hội tụ cả núi sông, hang động, thác, suối róc rách ngày đêm… đôi khi lại thêm cả cánh rừng bonsai bé nhỏ, xinh xinh mọc kề bên… một diện tích tối thiểu có đủ cả mọi ngóc ngách của thiên nhiên, chẳng phải đi đâu xa.
Một hồ nước được cho là phù hợp với phong thủy khi được bố trí cân đối và hài hòa với môi trường nơi đó. Muốn thiết kế hồ nước nhỏ, sân vườn cần đủ diện tích, vị trí đặt hồ nước cần ở nơi dễ dàng ngắm và đường kính hồ nước sân vườn khoảng 1,5 – 2m.
Ao hồ mang nguồn năng lượng âm, nên cần bố trí thêm đá tự nhiên (đá mang nguồn năng lượng dương) để cân bằng âm dương trong khu vườn, số lượng đá và đặt đá như thế nào thì còn tùy vào hình dáng của hồ và kích thước tổng thể của khu vườn, nhưng luôn luôn đặt đá với số lẻ và xếp theo chiều dựng đứng, đảm bảo đá phải vững. Hồ nước thường viền bằng gạch hoặc đá. Tạo thác nước, đồi núi và các tảng đá trong lòng hồ trông nó tự nhiên hơn. Bên cạnh đó, nên đặt một hoặc vài cái ghế để thưởng thức nét đẹp của hồ nước.
Những loại cây thích hợp trồng xung quanh hồ nước là cây thấp như hoa, rau, hoặc những cây thân cao không rụng lá như cau, dừa, chuối cảnh,.. Trong hồ trồng những loại cây dễ sống như hoa súng, hoa sen…
Đối với hồ nước ngoài trời, những cơn mưa giúp hồ đầy nước, nhưng mỗi năm ít nhất từ 2 – 3 lần, nên rút hết nước cũ, làm sạch lòng hồ và xả nước mới. Hãy bố trí sẵn hệ thống máy bơm, đường ống nước để tiện cho công việc này.



Nếu nhà lầu rộng có thể lắp đặt hồ nước bên trong hoặc dưới cầu thang. Thiết kế được đánh giá cao về mặt kiến trúc, thẩm mỹ, phong thủy. Tuy nhiên, phải lưu ý ánh sáng và gió là những thứ cần thiết cho sự sinh trưởng của thực vật và các loài sinh vật dưới nước như cá... Vả lại một nơi nhiều ánh sáng sẽ hạn chế được rong rêu sinh sôi nảy nở ở phía đáy hồ nước. Điều thiết yếu là nên dùng máy hút ẩm để ngăn nội thất khỏi tình trạng ẩm mốc.
Nếu sân vườn và nhà quá hẹp không thiết kế hồ nước được, và nếu chủ nhân muốn có nước chảy trong căn nhà để sinh khí, nên sử dụng bể thủy sinh nhỏ hoặc những thác nước nhỏ từ tre trúc, đá nguyên khối, đã được tạo thành sản phẩm thương mại, chỉ việc mua về đặt vào vị trí thích hợp và sử dụng.



Cho dù hồ nước được thiết kế như thế nào cũng phải lưu ý các điều sau:
– Hình dáng của hồ phải bao bọc ngôi nhà mới đem lại may mắn.
– Kích thước của hồ còn tùy thuộc vào kích thước của ngôi nhà như nhà nhỏ mà xây hồ to thì không tốt.
– Tránh hình dáng hồ là hình góc nhọn đâm vào nhà. Những hình tốt như: hình tròn, bán nguyệt, bầu dục,…
– Tiếng nước chảy êm ái theo dòng và thanh thản thì tốt hơn là chảy xiết, ồn ào.
– Hướng nước phải chảy vào trong nhà, nếu chảy ra ngoài hay chảy thẳng trực tiếp vào nhà thì không tốt.
– Luôn luôn giữ gìn hồ nước cho sạch sẽ.

Chúng ta có bao giờ ngủ thiếp đi khi nghe tiếng nước chảy, hoặc bước vào trạng thái gần như thiền tịnh, trong khi nhìn nước chảy đều đặn trên những tảng đá trong suối hồ. Các nghiên cứu đã khám phá tác động tích cực của nước, đối với con người. Tiểu cảnh hồ cá trong khu vườn là một cách tuyệt vời.
- Nước làm sạch không khí tự nhiên, giải phóng các ion tích điện âm trong không khí. Hỗ trợ loại bỏ bụi, vi trùng, phấn hoặc chất gây dị ứng và các chất ô nhiễm khác. Nếu hồ nước có tô điểm cây cảnh xung quanh, sẽ làm tăng gấp đôi hiệu quả thanh lọc, vì thực vật làm giảm lượng carbon dioxide trong không khí, tăng oxy và giúp loại bỏ độc tố.
- Âm thanh của nước chảy có tác dụng làm dịu tinh thần, làm chậm nhịp tim, giảm căng thẳng. Và đưa chúng ta vào trạng thái thư giãn, khỏe mạnh. “Tiếng ồn vô hình” của nước chảy giúp tạo ra cảm giác riêng tư, tách biệt và chặn các âm thanh ồn ào bên ngoài.
- Khu vườn có những cảnh đẹp, âm thanh của tiếng nước chảy, cây cảnh, cá bơi trong hồ, khuyến khích người trong nhà hòa cùng không gian thật bên ngoài.
- Vẻ đẹp của tiểu cảnh hồ nước thực sự giúp kích thích sự sáng tạo, và giúp mang lại cảm giác tỉnh táo ổn định tinh thần.

Sân vườn tô điểm thêm hồ nước ngày càng phổ biến, những tư duy mới về việc thiết kế luôn làm thay đổi diện mạo bên ngoài khung cảnh và những giá trị khác. Chăm sóc hồ nước lại là một cái thú khác. Bắt sâu, tỉa lá, chăm sóc nước cho hồ để chuyện trò cùng dòng nước róc rách, cây cỏ, hoa lá, há chẳng phải là một thú vui tao nhã ư?
Hãy cố gắng, khi về già thụ hưởng được một chút ao vườn, hồ nước tiểu cảnh, nho nhỏ cũng được, để được biết thế nào là lộc của thiên nhiên. Và ngay khi còn trẻ, còn bận rộn với việc mưu sinh cơm áo gạo tiền, cũng nên chuẩn bị cho mình một ý nghĩ luôn đúng mọi thời đại: "Về Vườn".

Lê Tấn Tài