Chỉ số huyết áp


Huyết áp (BP=blood pressure) là áp lực đẩy do sự tuần hoàn của máu trong các mạch máu, và là một trong những dấu hiệu chính cho biết cơ thể còn sống hay đã chết. Người ta nhắc nhiều đến các chỉ số “huyết áp” kèm theo thông điệp theo dõi chỉ số huyết áp như theo dõi chính chỉ số sức khỏe của mọi người. Huyết áp tối đa (còn gọi là huyết áp tâm thu hoặc ngắn gọn là số trên), bình thường từ 90 đến 139 mm Hg. Huyết áp tối thiểu (còn gọi là huyết áp tâm trương hoặc ngắn gọn là số dưới), bình thường từ 60 đến 89 mm Hg.

...Gần đây, các bác sĩ lại nói bây giờ Y Học thay đổi rồi, người lớn tuổi (70, 80) phải giữ cho huyết áp cao tới 130-140 thì mới tốt cho thận. Tuy nhiên huyết áp cao quá làm cứng mô thận nhưng nếu thấp quá thì không đủ máu tới nuôi tế bào thận (poor renal perfusion) làm thận suy.
Suy ra, phải chừng mực (thuyết Trung Dung= Trung là trúng, là đúng nhưng khi áp dụng thì phải + Dung hòa với hoàn cảnh chứ không phải Trung Dung là ba phải, 50/50, nửa nạc nửa mỡ) và phải tùy cơ tùy thời trẻ già khác nhau ( Dịch Lý: tùy thời biến dịch ).
Huyết áp thay đổi theo vị trí, cao nhất khi nằm, hạ xuống khi ngồi dậy, hạ nữa khi đứng dậy. Vì thế lúc đêm về sáng 4-5 giờ sáng huyết áp cao nhất (đã nằm suốt đêm), hạ xuống dần khi tỉnh dậy, đến khi nằm lại tăng lên (ngủ trưa hay ngủ tối).
Khi nằm ngang, không có trọng lực, tim phải bóp mạnh, huyết áp tăng lên. Khi đứng, với giúp sức của trọng lực, tim bóp nhẹ hơn, huyết áp hạ xuống. Cho nên những người suy tim khi ngủ phải 1/2 nằm 1/2 ngồi (half-seating position) nếu nằm ngang khó thở không ngủ được. Chỉ cần hỏi bệnh nhân khi ngủ phải cần mấy cái gối là biết độ suy tim nặng nhẹ.
Nếu người có chứng bệnh "hạ huyết áp tư thế đứng - orthostatic BP" (BP khi đứng thấp hơn BP khi ngồi quá 10mm Hg) phải cẩn thận lúc ngồi dậy đứng lên vội quá có thể ngất xỉu (syncope) trong vài giây, thường vì thiếu nước (dehydration) như cái chai vơi nước, để nằm nước lên đều tới cổ chai (não có máu lên). Bỗng nhiên đứng lên như cái chai dựng đứng lên, vì chai không đầy nước (bệnh nhân bị thiếu nước, dehydrated) cổ chai không có nước (não đột nhiên thiếu máu nên bị ngất xỉu (syncope) té xuống có thể rất nguy hiểm). Người trẻ trung khỏe mạnh muscular tonus (trương độ cơ bắp) tốt giữ cho BP ít thay đổi khi đứng lên. Người già muscular tonus yếu lại không uống nước đủ dễ bị chứng orthostatic BP.
Khí huyết lưu thông (Blood/Air circulation) rất quan trọng. Phải tập thể dục để khí huyết lưu thông đến khắp nơi trong cơ thể. Uống nước cho đủ (1 lít rưỡi đến 2 lít/ngày). Lúc ngủ mới dậy phải xoa bóp chân tay rồi từ từ dậy. Phải uống nước ngay vì cả đêm không uống. Các phép Thiền Zen, Yoga, Khí Công, Đi Bộ,Thể Dục, Xoa Bóp đều nhằm việc làm cho Khí Huyết lưu thông.
Nhắc lại chuyện cơ bản, nguồn gốc của cuộc sống là:
CO2 (trong không khí) + H2O (dưới đất) + năng lượng mặt trời ---> Glucose + O2
(chiều đi là Quang Hợp Photosynthesis do cây xanh)
Con bò ăn cỏ, người ăn con bò năng lượng từ mặt trời qua cây cỏ, qua con bò rồi vào người.
Người ta ăn Glucose/Carbohydrate (hay proteine, lipid được tạo thành từ glucose với N (nitrogen) và vài chất khoáng từ đất) + O2 trong không khí (thở qua phổi vào máu, vào tế bào qua chu trình Krebs, rút được năng lượng của mặt trời đem cất vào ATP (Adenosine triphosphat : phân tử mang năng lượng) để sống, để hoạt động) ----> nhả CO2 trả lại cho không khí + H2O cho đất
(chiều ngược lại là sự Hô Hấp Respiration)
Cứ như vậy xuôi ngược thành một vòng Luân Hồi chẳng có gì sinh ra thêm và cũng chẳng có gì mất đi. Con người đặt tên hiện tượng tự nhiên đó là The First Law of Thermodynamics (Định luật thứ nhất của Nhiệt Động Học). Nghe có vẻ oai lắm nhưng có phát minh được cái gì đâu rồi đổ thừa cho Trời, Phật, Chúa, Mahomet để làm tiền hàng tỉ tỉ những đứa ngu. Chúa Phật Mahomet cũng đều chết ngoẻo. Phát minh ra Nguyên tử, Chemotherapy, Genothery, Immunotherapy hay Robot, AI, 3D Printing cũng chẳng thay đổi được chu kỳ Sinh Tử.
"Gót hồng em muốn quay về,
Dù trần gian có xót xa,
Cũng đành về với quê nhà!"(TCS)

...Ta thấy có vẻ như nền Y Học hiện đại có tiến bộ đến đâu với các cách chữa trị Chemotherapy, Radiotherapy, Genotherapy, Immunotherapy hay các phẫu thuật Laparoscopic, Robotic cũng chỉ vơi được cơn đau, mối sầu vạn cổ trong chốc lát. Cái vòng kim cô Sinh Tử vẫn quanh quẩn luân hồi "từ rạng đông cao đến đêm ngọt ngào" (TCS) có thay đổi được chi đâu mà phải run sợ, cầu xin, van lạy. Sao ta không Hòa nhi bất đồng với thế nhân, giữ tấm lòng Nhân Ái và thản nhiên chân đạp đất, đầu đội trời cho tư tưởng đụng đến trăng sao bao la vời vợi.

Trích đoạn trong
Đại Học Y Khoa Bùi Duy Tâm phi vật thể