Cái Ta


Sách Luận Ngữ có ghi rằng Đức Khổng Tử tuyệt 4 điều, mà để hai chữ vô ngã (không có ta) nơi đàng sau rốt, là vì: ý, tất, cố đều là do hữu ngã (có ta) mà ra.
Duy cái ta này mà không, thì ý, tất, cố cũng đều theo đó mà không luôn. Ta là cội rễ của các việc tư (việc riêng của từng người). Không có ta thì cội rễ đoạn, các việc tư hết sanh nữa.
Nay người ta có lòng làm những việc gì, có việc nào mà trong đó không có vì ta hay không? Việc chẳng lợi cho mình, thì làm sơ lược lấy có, bởi vì đời thấy nó cho là ở ngoài vòng nên bỏ ra. Việc có lợi cho mình thì tính từ thăng, từ đấu, từ chút mảy mọn, dẫu lụy mình, bỏ mạng cũng ráng đuổi theo. Cái ta nó làm hại lớn biết mấy! Duy không có cái ta thì việc tư tà hóa ra việc công chánh. Mình còn quên hình hài của mình nữa thì đâu có vật nào làm lụy cho được.
Hãy kiếm hết trong hình hài ta, có cái nào là ta đâu? Nếu không thấy cái ta thì đã trọn giải thoát.
Vĩnh Gia Tập nói rằng: Vô minh chẳng đoạn dứt, cố chấp quấy vì ta, theo ngã kiến mà cứ việc tham sân, sa tà kiến lại tranh quyền sở hữu. mới sanh ra các sự nhiễm trước. Biết thân là huyễn, không có tự tánh, sắc tức là không, thì ai là ta? Hết thảy các pháp chỉ mượn giả danh, không có một cái chi chân thật, Tứ đại, ngũ uẩn từng món không phải, mà hiệp lại cũng không phải ta. Tìm kiếm trong ngoài rốt cuộc chẳng có ta.
Hãy xem rõ chữ ngã, là hai chữ qua hiệp lại thành. Một bên chữ qua xuôi, một bên chữ qua ngược. Các mối họa lang độc, sát sanh đều do hữu ngã (có ta) mà dấy nên. Cho nên người ta có lòng cùng đạo thì trước phải vô ngã.
Bạch Tẫn Lão Nhân nói rằng: "Cái mà người thế gọi là ngã, chẳng phải là chân ngã. Ấy là thức thần quấy hại mà thôi.
Người xưa nói rằng:
Vô lượng kiếp lai sanh tử bổn,
Si nhân hoán tác bổn lai nhơn,
(Vô ngần kiếp số gây sanh tử
Mà kẻ ngu si tưởng tánh ban đầu)

Lại nói rằng:
Khứ hậu lai tiên tác chủ nhân.
(Lại trước đi sau làm chủ nhân .)

Nếu chẳng lấy bình bát vàng mà chụp nó lại, lấy kim cô bổng mà đánh nó chết, thì thỉnh kinh, trừ ma đều là việc của Lục nhĩ di hầu cả