Vua Hoàn Công đọc sách ở nhà trên . Có người thợ mộc đang đẽo bánh xe ở nhà dưới, nghe tiếng đọc , bỏ chàng , đục chạy lên thưa vua rằng :
-Xin dám hỏi nhà vua đọc những câu gì thế ? Hoàn Công nói : -Những câu của thánh nhân -Thánh nhân hiện nay còn sống không ? -Ðã chết rồi . -Thế thì những câu nhà vua học chỉ là những tao phách của cổ nhân đấy thôi ! - À anh thợ ! Ta đang đọc sách , sao dám được nghị luận ? Hễ nói có lý thì ta tha , không có lý thì ta bắt tội . Người thợ mộc nói : -Tôi đây cứ lấy việc tôi làm mà suy xét , khi đẽo cái bánh xe , để rộng thì mộng cho vào dễ , nhưng không chặt ; để hẹp , thì mộng cho vào khó và không ăn khớp . Còn làm không rộng, không hẹp , vừa vặn đúng mực , thì thật tự tâm tôi liệu mà nẩy ra tay tôi làm , như có cái phép nhất định , chớ miệng tôi không thể nói ra được . Cái khéo ấy tôi không thể dạy được cho con tôi , con tôi cũng không thể học được tôi . Bởi thế tôi năm nay đã 70 tuổi mà vẫn giữ nghề đẽo bánh xe . Người đời cổ đã chết , thì cái hay người đời cổ khó truyền lại được , tưởng cũng đã chết cả rồi . Thế thì những câu nhà vua học thật chỉ là những tao phách của cổ nhân mà thôi . Vua cho người thợ nói phải . |